Νέα Γεωργία για τη Νέα Γενιά: Το πρόγραμμα της μελισσοκομίας
Γνωρίστε τον Πασχάλη
Ο Πασχάλης Χαριζάνης, 66 ετών, γεννήθηκε στις Σέρρες. Είναι καθηγητής στο Τμήμα Επιστήμης Φυτικής Παραγωγής και Διευθυντής του Εργαστηρίου Σηροτροφίας και Μελισσοκομίας στο Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών (ΓΠΑ), όπου διδάσκει Σηροτροφία – Μελισσοκομία, Παθολογία Παραγωγικών Εντόμων, Παθολογία Μέλισσας – Μεταξοσκώληκα. Το Εργαστήριο Σηροτροφίας, τμήμα του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, είναι το εργαστήριο αναφοράς για τη σηροτροφία σε όλη την Ελλάδα. Είναι υπεύθυνος του εκπαιδευτικού προγράμματος για τη"Μελισσοκομία" που υλοποίησε από το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών για το πρόγραμμα "Νέα Γεωργία για τη Νέα Γενιά".
Το ενδιαφέρον του Πασχάλη για τις μέλισσες άρχισε όταν ήταν παιδί 12 χρονών, όταν φοιτούσε στην Αμερικανική Γεωργική Σχολή (ΑΓΣ). Το πρώτο μάθημα στην ΑΓΣ ήταν σχετικό με τη μελισσοκομία, και παρόλο που και δεν είχε σκοπό να σπουδάσει μελισσοκομία, η σχολή τον έκανε να αλλάξει γνώμη. Πήρε πτυχίο στη Γενική Γεωργία από το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο, και παράλληλα με τις σπουδές του, δούλευε τα καλοκαίρια στην ΑΓΣ. Το καλοκαίρι του 1973, το πρώτο καλοκαίρι που εργάστηκε στη σχολή, συναντήθηκε με έναν καθηγητή μελισσοκομίας από το OhioState University--Columbus, ο οποίος προμήθευε εξωτερική τεχνική βοήθεια στην Ελλάδα. «Ρώτησα αν θα μπορούσα να τον βοηθήσω και να μάθω κάποια πράγματα για τη μελισσοκομία», είπε ο Πασχάλης. «Και στο τέλος του καλοκαιριού, με ρώτησε αν ήθελα να πάω στις ΗΠΑ και τον Καναδά για τρεις μήνες το επόμενο καλοκαίρι για να ζήσω με δύο οικογένειες μελισσοκόμων. Φυσικά είπα ναι». Το επόμενο καλοκαίρι, ο Πασχάλης μοίρασε το χρόνο του μεταξύ Καναδά και ΗΠΑ. Ενώ ήταν εκεί, κατάφερε να αναπτύξει τις δεξιότητές του στα αγγλικά, και στον Καναδά, ο καθηγητής τον πήγε σε ένα μελισσοκομικό συνέδριο, όπου συναντήθηκε με έναν καθηγητή από το University of California-Davis, ο οποίος τον ενθάρρυνε να υποβάλει αίτηση για διδακτορικό. «Ήμουν ήδη μελισσοκόμος πια, οπότε δεν χρειαζόταν να μάθω τις τεχνικές, αυτό ήταν ένα μεγάλο πλεονέκτημα για μένα», είπε ο Πασχάλης. «Αυτή η αλυσίδα γεγονότων με οδήγησε στο μεταπτυχιακό και το διδακτορικό στην Εντομολογία στο UC Davis». Επέστρεψε στην Ελλάδα το 1983 και εργάστηκε ως καθηγητής στο ΤΕΙ Θεσσαλονίκης. Ξεκίνησε επίσης μια επιτυχημένη επιχείρηση μελισσοκομίας που διαχειριζόταν μέχρι που άρχισε να εργάζεται στο ΓΠΑ το 1994. «Η μελισσοκομία είναι όλη μου ζωή, το χόμπι και η δουλειά μου», δήλωσε ο Πασχάλης.
Επισκέφθηκα τον Πασχάλη κατά τη διάρκεια της μελισσοκομικής του τάξης στο ΓΠΑ, καθώς έδειξε για τους φοιτητές του πώς να ανοίγουν μια κυψέλη για επιθεώρηση. Βρισκόμασταν σε έναν κύκλο γύρω του, φορώντας τις μάσκες των μελισσοκόμων, καθώς εκείνος άναβε τις πευκοβελόνες στο καπνιστήρι και αφαιρούσε τα πλαίσια των κυψελών για να μας δείξει τα διάφορα είδη μελισσών, τα αυγά στα κελιά τους και τη βασίλισσα. Έξυσε λίγο μέλι από ένα πλαίσιο και μας το πρόσφερε. «Δοκιμάστε!» είπε. Έχει γλυκιά γεύση, ένα μέλι από ευκάλυπτο και άλλα φυτά και άνθη της περιοχής. Κάθε εβδομάδα, οι μαθητές εξετάζουν ένα διαφορετικό είδος μελιού. Αυτή την εβδομάδα, εξέτασαν την υγρασία του πευκόμελου χρησιμοποιώντας ένα διαθλασίμετρο. «Σύμφωνα με τα πρότυπα της ΕΕ, το ποσοστό του νερού στο πευκόμελο δεν πρέπει να υπερβαίνει το 20%», δήλωσε ο Πασχάλης. «Αν το μέλι έχει υπερβολική υγρασία, γίνεται λεπτό και θα προχωρήσει σε ζύμωση. Τέτοιο μέλι παράγουν οι τροπικές περιοχές και χώρες με μεγάλη υγρασία όπως ο Καναδάς. Συχνά αγοράζουν μέλι από άλλες χώρες και το ανακατεύουν με το δικό τους για να μειώσουν το ποσοστό υγρασίας. Σε ξηρά κλίματα όπως της Ελλάδας και της Καλιφόρνια παράγονται μικρότερες ποσότητες (περίπου 15 κιλά μέλι ανά αποικία σε σύγκριση με 50-60 κιλά ανά αποικία στον Καναδά), αλλά ανώτερης ποιότητας. Όλο το μέλι στην Ελλάδα είναι πολύ παχύ». Ο Πασχάλης και το εργαστήριό του έχουν δημιουργήσει επίσης πάνω από 55 βίντεο, 15-20 λεπτών, για να διδάξουν στους φοιτητές τα βασικά της μελισσοκομίας. Διδάσκουν 12 ομάδες των 20 περίπου φοιτητών κάθε εβδομάδα.
Πρόγραμμα μελισσοκομίας: Λεπτομέρειες
Το πρόγραμμα μελισσοκομίας διάρκειας ενός έτους που εφαρμόζει ο Πασχάλης για το ΝΓΝΓ χρησιμοποιεί παρόμοια υλικά. Το πρόγραμμα προσφέρει στους νέους που ενδιαφέρονται για τη μελισσοκομία 100 ώρες θεωρητικής και πρακτικής εκπαίδευσης. Πέρυσι, το πρόγραμμα έτρεξε στο Βόλο και την Καρδίτσα, και φέτος λειτουργεί στην Λάρισα, τη Λαμία και την Αλίαρτο. Ο Πασχάλης και μια εξαμελής ομάδα ταξιδεύουν σε αυτά τα μέρη και κάνουν τετραήμερα σεμινάρια όλη την άνοιξη. «Συχνά, οι ωφελούμενοι μας είναι νεαρά μέλη των μελισσοκομικών οικογενειών», δήλωσε ο Πασχάλης. «Μέχρι το τέλος του προγράμματος, θα έχουν αποκτήσει πλήρη εκπαίδευση στη μελισσοκομία».
